Πρακτική άσκηση: Ένας σημαντικός θεσμός που φθίνει

 

Πρακτική άσκηση: Ένας σημαντικός θεσμός που φθίνει

Σχεδόν σε όλες τις συζητήσεις το τελευταίο χρονικό διάστημα η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ δεν παραλείπει να επισημαίνει τη σημασία που έχει η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Είναι προφανές ότι σημαντικός συνδετικός κρίκος είναι η πρακτική άσκηση (ΠΑ) των εκπαιδευομένων σε επιχειρήσεις.

Με τη διάταξη του άρθρου 24 του Ν. 1404/83 για τη «Δομή και λειτουργία των ΤΕΙ» καθιερώνεται για πρώτη φορά, η πρακτική άσκηση, ως μέρος του διδακτικού έργου και ως τούτου αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των σπουδών. Ο νόμος προέβλεπε διάρκεια της πρακτικής άσκησης στο επάγγελμα ορίζεται σε έξι μήνες, μετά το τελευταίο εξάμηνο σπουδών.

Οι συγχωνεύσεις των ΤΕΙ με τα Πανεπιστήμια είχαν ως αποτέλεσμα η  πρακτική άσκηση στα πρώην ΤΕΙ, που έως τότε ήταν υποχρεωτική, να αντικατασταθεί από την πρακτική άσκηση των Πανεπιστημίων η οποία,  έχει ως επί το πλείστον προαιρετικό χαρακτήρα. Αυτό οδήγησε αναπόφευκτα σε δραστική μείωση του συνολικού αριθμού των ασκούμενων. Η εξέλιξη αυτή είναι ιδιαίτερα αισθητή σε ορισμένες τεχνικές ειδικότητες που περιλαμβάνονται στα πρώην ΤΕΙ και οι οποίες θεωρούνται σημαντικές για τις επιχειρήσεις.

Επίσης μειώθηκε δραστικά ο χρόνος της πρακτικής άσκησης (σύμφωνα με τα ευρήματα  έρευνας που παρουσιάστηκε σε διαδικτυακή εκδήλωση το 80% δεν διαρκεί πάνω από 3 μήνες) γεγονός που δημιουργεί προβλήματα στις επιχειρήσεις, γιατί όπως λένε παράγοντες των επιχειρήσεων και ακαδημαϊκοί “η διάρκεια είναι σημαντικός παράγοντας. Οι  4 εβδομάδες αποτελούν απαγορευτικό εμπόδιο για φοιτητές και επιχειρήσεις” ή “πάνω που αρχίζει να μαθαίνει κάποια πράγματα [ ο φοιτητής], τελειώνει ο χρόνος και ετοιμάζεται να φύγει” Το 72% των επιχειρήσεων θέλουν τουλάχιστον 6μηνη πρακτική άσκηση.

Στην διαδικτυακή εκδήλωση - συνάντηση που διοργάνωσε ο ΣΕΒ  με θέμα «Επένδυση στην αναβάθμιση της πρακτικής άσκησης φοιτητών στις επιχειρήσεις» που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 8 Απριλίου 2021, ακαδημαϊκοί και στελέχη επιχειρήσεων συμφώνησαν ότι 

η πρακτική άσκηση αποτελεί σημαντικό κομμάτι των σπουδών των φοιτητών και φοιτητριών και πρέπει να υποστηριχθεί από όλες τις πλευρές και διερεύνησαν τις δυνατότητες σταθερής και συστηματικής συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και ΑΕΙ. Η πρακτική άσκηση φοιτητών στις επιχειρήσεις, τόνισαν οι συμμετέχοντες, είναι εκπαίδευση και αναπόσπαστο μέρος των σπουδών που εμπεριέχει τα χαρακτηριστικά της εργασίας και πρέπει να υποστηριχθεί από όλες τις πλευρές. 

Στην πράξη όμως, τα προβλήματα φαίνεται να είναι πολλά.

Οι διαφορές στο πλαίσιο μεταξύ ΑΕΙ και επιχειρήσεων (χρονισμός) δημιουργεί αγκυλώσεις (Χητος ΑΒΕΕ Γιάννινα περίπου στο 1:01:00). Παρατηρείται έλλειψη πλαισίου ενημέρωσης και από την πλευρά των φοιτητών και από την πλευρά των επιχειρήσεων. Βασικά στοιχεία για τη βιομηχανία θα πρέπει να τα ξέρουν οι φοιτητές.

Η μικρή διάρκεια όπως αναφέρθηκε είναι πρόβλημα όσον αφορά στα οφέλη που θα αποκομίσει ο φοιτητής. Αλλά περισσότερες αιτήσεις γίνονται για το διάστημα Ιουλίου - Αυγούστου και οι θέσεις είναι περιορισμένες. ​Επίσης η διάρκεια είναι άμεσα εξαρτημένη από τη χρηματοδότηση που έχουν τα Ιδρύματα. Έτσι τα Ιδρύματα αναγκάζονται να προσφέρουν μικρής διάρκειας ΠΑ για να αυξήσουν τον αριθμό των ωφελουμένων (Domna Michail, Ιδρυματικά Υπεύθυνη Πρακτικής Άσκησης, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας)

Με δεδομένο ότι στα περισσότερα τμήματα η ΠΑ δεν είναι υποχρεωτικό μέρος σπουδών και σε πολλές περιπτώσεις η χρηματοδότηση (ασφάλιση, αποζημίωση, βασικά έξοδα εργαζομένου) είναι ανύπαρκτη (Κωροναίος από το ΑΠΘ και  4009/2011 άρθρο 36) ο θεσμός φθίνει της ΠΑ φθίνει με γοργούς ρυθμούς (Θεοδώρου ΟΤΕ). Επειδή με τις δηλώσεις δεν έρχεται το επιθυμητό αποτέλεσμα, καλά θα κάνει η κυβέρνηση να υποστηρίξει έμπρακτα το θεσμό της ΠΑ λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα. Πολύ σημαντικό είναι να βρεθεί άμεσα λύση στα θέματα χρηματοδότησης. Το 2022-23 θα σταματήσει ο ΟΑΕΔ να χρηματοδοτεί τα παλιά προγράμματα και θα έχουμε ένα ακόμη πρόβλημα στη χρηματοδότηση. Επίσης η χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ, που τώρα είναι βασική, δεν εξασφαλίζει τις μελλοντικές δράσεις. Από τη συζήτηση φάνηκε ότι οι εκπρόσωποι των Ιδρυμάτων και οι φορείς υλοποίησης έχουν προτάσεις εφικτές και εφαρμόσιμες (για σαφές θεσμικό πλαίσιο, θέματα χρηματοδότησης, ασφάλιση των φοιτητών, μείωση γραφειοκρατίας  κ.ά.). Το πρόβλημα είναι η πολιτική βούληση για την εφαρμογή τους χωρίς παλινωδίες. 

 

Γκιμίσης Βασίλης Μαθηματικός M.Ed.